Kalinowski Idzi (w. XVI/XVII), pułkownik lisowczyków, słynny zarówno z waleczności i brawurowej odwagi, jak i z warcholstwa. Jego szlacheckie pochodzenie, aczkolwiek wzmiankowane w „Herbarzu” Bonieckiego (występuje tam pod r. 1590 jako jeden z synów Marcina h. Korwin i Ślepowron, dziedzica wsi Kalinowa w woj. podlaskim), nie jest zupełnie pewne. N. Trepka w „Liber chamorum” uważa go za chłopa z Kalinowa, wsi w woj. bracławskim, w dobrach Walentego Aleksandra Kalinowskiego, generalnego starosty podolskiego. Burzliwy okres «dymitriad» miał wykorzystać, jak wielu zresztą plebejów z tych rubieży Rzpltej, do zdobycia bogactw i awansu społecznego. Od r. 1610 walczył w szeregach wojsk Dymitra II Samozwańca, jako dowódca chorągwi kozackiej. W r. 1619 wziął udział w wyprawie węgierskiej lisowczyków, uczestnicząc w bitwie z Rakoczym pod Humiennem (22 XI 1619).
W r. 1619/20, w wyniku zamieszek w łonie lisowczyków, stanął na czele jednej z grup jako bardziej znany rotmistrz. Te niesforne już watahy wróciły do kraju plądrując Podhale. W lutym 1620 r. pociągnął K. z nowo zorganizowanym oddziałem lisowczyków do Wiednia, przechodząc całkowicie na żołd cesarski. Wkrótce potem rozdzielono te oddziały na: siły główne pod Hieronimem Kleczkowskim (a potem Stanisławem Rusinowskim) przeznaczone do walki z Czechami (uczestnictwo w bitwie pod Białą Górą 8 XI 1620), i pomocnicze pod Frydrykiem Iwanickim, a potem K-m, jako osłona węgiersko-austriackiego pogranicza. Wczesną wiosną 1621 r. wrócił K. ze swymi «straceńcami» do Polski, a za nim pozostałe chorągwie, idąc na wezwanie Zygmunta III, pragnącego użyć lisowczyków do walk z zagrażającą odwetową wyprawą Turków. Zaraz potem dostał K. list przypowiedni od króla na zaciąg chorągwi, a 11 VI 1621 r. został wraz z nią skierowany na Ukrainę. W całomiesięcznej bitwie chocimskiej (2 IX – 9 X 1621) dał się poznać K. jako doświadczony i dzielny wojownik.
Po zawarciu pokoju z Turkami przeszedł znów na żołd austriacki, walcząc nad Renem wraz z całym wojskiem lisowczyków pod naczelnym dowództwem Strojnowskiego. W r. 1623 znów znalazł się w granicach Rzpltej. Zapisał się tu niesławnie jako dowódca najbardziej łupieżczego oddziału lisowczyków na terenie woj. krakowskiego. Obłożony wyrokami i zagrożony bezpośrednio ujęciem przez siły zbrojne województwa, tylko usilnym staraniom cesarza zawdzięczał ratunek. Po czym w r. 1624 przeszedł pod jego rozkazy jako pułkownik i jednocześnie dowódca połowy wojska lisowczyków (dowódcą reszty był Strojnowski). Walczył na Morawach, a potem na Śląsku, gdzie dał się miejscowej ludności szczególnie dotkliwie we znaki. W r. 1625 stojąc już na czele lisowczyków odbywał wyprawy pacyfikacyjne aż do północnych Włoch. W r. 1626 został odwołany do kraju i oddany pod komendę hetmana S. Koniecpolskiego (walki ze Szwedami w Prusach Król.). Tu już na wstępie dał się K. znowu poznać jako nieokiełznany warchoł i łupieżca, toteż jesienią t. r. został na kole generalnym pod Tczewem «wytrąbiony» z wojska, wraz z 30-ma kilkoma innymi towarzyszami. Odtąd brak informacji o nim.
Enc. Wojsk.; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III, I; Liber chamorum, I–II; – Dembołęcki W., Przewagi elearów pol., Kr. 1859 s. 19, 32, 43; Dzieduszycki M., Krótki rys dziejów i spraw lisowczyków, Lw. 1843 I 212, 249, 332, 360, II 30, 52, 116, 273, 274, 283, 354, 389, 443, 444; Heck K. J., Żywot kozaków lisowczyków, Sprawozdanie z czynności Zakł. Narod. im. Ossolińskich, Lw. 1886 s. 44; Pułaski K., Kronika polskich rodów szlacheckich Podola, Wołynia i Ukrainy, Brody 1911 I; Wójcicki K. W., Lisowczyki, „Tyg. Illustr.” 1860 s. 76–8; tenże, Lisowczyki, Obrazy starodawne, W. 1843 I 64–100; – Akta grodz. i ziem., X; Diariusz wojny szwedzkiej, Pamiętniki o Koniecpolskich, Wyd. S. Przyłęcki, Lw. 1842 s. 16; Dziennik Jana Piotra Sapiehy, Polska a Moskwa, Wyd. A. Hirschberg, Lw. 1901 s. 291; Starowolski Sz., Sarmatiae Bellatores, Wr. 1733 II 166; Starożytności hist. pol., 176; – B. Jag.: rkp. 102 s. 438.
Henryk Kotarski